Trumps gekte is onder leiders eerder regel dan uitzondering
Gartner zelf diagnosticeert Trump met narcistische, antisociale en paranoïde persoonlijkheidsstoornissen. Zijn collega’s verwoorden het veelal wat minder medisch. Een greep uit de reacties: a megalomaniacal fucktard, malignant cancer, dangerous, a bully, Hitler #2, lunatic, totally out of his head, a nutjob, idiot.
Als dat het niveau van de geestelijke gezondheidszorg aldaar is, mag Trump niet aangerekend worden dat hij een streep zet door Obamacare. Hoewel, niet alle ondertekenaars blijken zielenknijpers te zijn. “I am not a mental health professional”, geeft ene Michael toe. “Just a Viet Nam veteran who is concerned about our country.”
Nassir Ghaemi, hoogleraar psychiatrie aan Tufts University School of Medicine, laat deze ‘diagnose op afstand’ waarschijnlijk aan zich voorbij gaan. Niet omdat een diagnose op afstand in strijd is met de ethische richtlijnen van de American Psychatric Association, maar omdat hij in A First-Rate Madness: Uncovering the Links Between Leadership and Mental Illness (Penguin Press, 2011) betoogde dat “de beste crisisleiders geestelijk ziek zijn of abnormaal, de slechtste zijn geestelijk gezond”.
Autoriteitsprobleem
Ik besprak zijn boek destijds onder de kop 'Gekken aan het roer. Helemaal niet zo’n slecht idee' en onderbouwde dat met Ghaemi’s bevindingen. Zo ging Chamberlain de geschiedenis in als de Britse premier die Hitlers intenties niet doorzag, hem zelfs paaide. Toch was hij vóór de oorlog een begenadigd politicus: slim, evenwichtig en oprecht. Churchill, zijn opvolger, was manisch-depressief: men twijfelde aan zijn oordeelsvermogen. Maar deze ‘gek’ nam wel de juiste beslissingen in de oorlog tegen nazi-Duitsland.
Leiderschap en gekte gaan vaak samen, meent Ghaemi. Wel merkt hij op dat we uitmuntend leiderschap niet gelijk mogen stellen aan moreel goed leiderschap. Maar een politicus diskwalificeren enkel omdat hij ‘niet normaal’ lijkt, dat is niet zijn cup of tea. The Boston Globe raakte overigens een beetje in paniek van Ghaemi’s boek: “Wat als ons hedendaagse politieke landschap is gevormd door gekken”, vroeg recensent Alice Gregory zich vertwijfeld af.
Samuel Brammer, hoofdpersoon in de roman Bezorgde burgers (Lebowski, maart 2017), worstelt ook met dat vraagstuk: “Frustratie is iets wat je jezelf aandoet, zeggen psychologen. Daar ben ik het niet helemaal mee eens. Frustratie doe je in de eerst plaats een ander aan. En getuige de zelfingenomen houding van de mensen waar ik me het meest aan erger, geeft dat telkens een shot geluk.”
Miljoenen euro’s aan belastinggeld gaan jaarlijks op aan geestelijke gezondheidszorg voor gefrustreerde werknemers, vertelt hij verder, “terwijl je met een fractie ervan klaar bent als je alleen de managers behandelt die hun ondergeschikten frustreren. De wetenschap ontdekte jaren geleden al dat psychopathie vooral voorkomt bij leidinggevenden. Moordenaar of manager — hadden ze maar voor dat eerste gekozen, daar staat tenminste nog een gevangenisstraf op.”
Wie zo uit zijn slof schiet, kampt mogelijk met een autoriteitsprobleem. Net als…
Steven de Jong (1981) is opinieredacteur van NRC Handelsblad. Voor nrc.nl was hij jarenlang rechtbankverslaggever. Hij deed onderzoek naar o.a. burgerparticipatie en (internet)democratie, en publiceerde in 2006 De lastige burger – Dienstverlening in een tijd van ontbrekend burgerschap. Bezorgde burgers is zijn eerste roman.
De petitie vind je hier.
