Madeleine

Deze column is ook te beluisteren, ingesproken door Jonah Falke zelf.

Ik vertelde haar een verhaal dat ze me zelf eens had verteld.
Met mijn grootvader reisde ze eind jaren tachtig naar Rome, per bus. Ze maakten een tussenstop in Parijs.
In elke grote stad arriveren constant bussen vol toeristen. Wie zijn die mensen en wat zien ze als ze een stad binnen rijden?
Mijn grootouders zaten dus in zo’n bus. Terwijl ze Parijs in reden zei de reisleider dat er opgepast moest worden voor zakkenrollers en bedelaars, hoe aardig of geloofwaardig de mensen ook leken.
Toen mijn grootmoeder de bus uit stapte, kwam er een meisje op haar af. Ze had geen geld voor een terugreis. Mijn grootvader begon te steigeren, mijn grootmoeder gaf het meisje geld voor de reis en een beetje extra.
Het meisje stuurde het geleende geld later terug en schreef mijn grootmoeder een brief waar dankbaarheid uit bleek.

‘Wat goed dat jij dat nog weet,’ zei ze. Ik bevond me op dat moment in een lounge met airco in de stationshal. De muren van de lounge waren van glas en alle geluiden werden gedempt door de vloerbedekking. Heel zacht was laffe loungemuziek te horen. Om me heen, door de hal, liepen mensen met koffers en anderen drentelden rond, op zoek naar een sigaret of wat kleingeld. Het voelde als een glazen bubbel.
Mijn grootmoeder zei: ‘Ook als het meisje dat geld niet terug had betaald, wat maakt dat uit? Het was toch zeker mijn geld? De mensen zijn zo egoïstisch.’

Terwijl ik luisterde naar mijn grootmoeder die iets verstandigs preekte, keek ik naar de mensen aan de andere kant van het glas. Ik realiseerde me dat ik de afgelopen week – op een paar onvriendelijke obers na – met niemand in deze miljoenenstad had gesproken.De hele week was ik verbleven in een klein appartement. Als je op je tenen ging staan kon je door het dakraam een puntje van de Madeleine zien. De Madeleine kende ik uit de roman Vlucht zonder einde van Joseph Roth.

Het boek eindigt met de woorden:

‘…tweeëndertig jaar oud, gezond en fris, een jonge, sterke man met vele talenten, op het plein voor de Madeleine, midden in de hoofdstad van de wereld, en hij wist niet wat hij moest doen. Hij had geen beroep, geen liefde, geen begeerte, geen hoop, geen eerzucht en zelfs geen egoïsme.
Niemand in de wereld was zo overbodig als hij.’

De Madeleine ziet er van buiten uit als een Griekse tempel maar is van binnen een kerk. Als de Madeleine een kerk is, dan kan een glazen lounge met airco op het station dat ook zijn of anders zeker worden.

De mensen die in de stationshal liepen leken me allesbehalve overbodig.