Toeval

‘Ik werk met toeval,’ legt de Viking uit. Zijn stem is indrukwekkend en zoals je van een Viking mag verwachten. Zijn hele postuur trouwens ook. ‘Met mijn ogen dicht pak ik een knikker en daarna schilder ik een vlakje in de kleur van die knikker.’
‘En dat schilderen doe je met je ogen open?’ vraag ik.
De Viking knikt en glimlacht.
Hij laat ons het resultaat zien; het patroon heeft een vanzelfsprekende ordening, die dus nergens uit blijkt als we de Viking mogen geloven.
We kijken ook naar het schilderij waar hij op dat moment aan werkt, het bestaat uit abstracte puzzelstukjes in dezelfde kleur bruin. Alleen wijst de verfstreek telkens in een andere richting, waardoor de vlakjes in tint lijken te verschillen. Mijn zoon wil weten hoe hij dat doet. Hij vertrouwt het zaakje niet en denkt dat er toch stiekem verschillende kleuren zijn gebruikt.
De Viking geeft me een paar stickers van het bruine vlakjesschilderij. ‘Leuker dan een visitekaartje.’
Wanneer we weggaan, rookt de Viking weer. Mijn zoon loopt een eindje voor ons uit. De Viking blijft in de deuropening van de ateliervleugel staan, hij inhaleert diep en zegt daarna ernstig. ‘Die kleine heeft gelijk, er is een miniem kleurverschil.’

’s Avonds krijgen we het over toeval.
‘Hoe toevallig is toeval?’ vraagt mijn zoon filosofisch. ‘Als de Viking net een geel vlakje heeft geschilderd en hij pakt daarna vier keer achter elkaar een gele knikker, denkt hij misschien: dat vind ik niet mooi voor mijn schilderij, en dan gooit hij die gele knikkers terug. De keer daarop pakt hij een rode, die kleur komt hem beter uit en dat noemt hij dan toeval. Wie controleert hem?’
Ik vind hem achterdochtig. ‘Het levert in elk geval iets moois op,’ antwoord ik. Ik laat hem de stickers zien die ik gekregen heb. ‘Inderdaad leuker dan een visitekaartje,’ vindt ook mijn zoon.
‘Je kunt er eentje op je agenda plakken,’ opper ik.
‘Dat hoeft nou ook weer niet, dan denkt iedereen dat ik zijn fan ben.’ Hij neemt de sticker van me aan en legt hem in een la van zijn bureau. ‘Ik bewaar hem wel.’

Afgelopen zaterdag is mijn zoon alleen naar de stad geweest. Hij kwam terug met een T-shirt dat hij zelf had uitgezocht. Het shirt is bedrukt met in elkaar grijpende zwarte, witte en grijze vlakjes.
‘Het lijkt op een schilderij van de Viking,’ zegt hij. ‘Maar daarom heb ik het shirt niet gekocht hoor. Ik vond het toevallig gewoon mooi.’


Sabine van den Berg leeft met haar gezin in de grootste kunstenaarsgemeenschap van Noord-Nederland: De Biotoop te Haren. In het voormalige Biologisch Centrum van de RUG wonen en werken meer dan 300 mensen. In september verschijnt haar trilogie Zien, horen, zwijgen bij Lebowski Publishers.