Pop en literatuur (21): William S. Burroughs, Duran Duran en Patti Smith

Vorige week besprak ik al de enorme invloed van William S. Burroughs op de popmuziek. Het boek van Burroughs dat misschien wel het meest invloedrijk is gebleken, is The Wild Boys: A Book of the Dead (1971). Het vormde (inderdaad, ja) de inspiratie voor het nummer ‘The Wild Boys’ (1984) van Duran Duran.

Het boek is een fragmentarische science-fiction roman, waarin met filmische beelden een groep homoseksuele jongens wordt beschreven die een bende vormen en dood en verderf zaaien. Het verhaal The Priest They Called Him (dat Burroughs opnam met muziek van Kurt Cobain) is gebaseerd op een van de personages uit dit boek. Maar er zijn meer personages die de revue passeren. Het boek kent geen lineaire plot. In de jaren voorafgaand aan het boek had Burroughs al volop geëxperimenteerd met cut-up-technieken, waarbij hij woorden, zinnen en alinea’s verknipte en in willekeurige volgorde achter elkaar plakte. Het resultaat is een hallucinante reis langs geweld, sex, drugs en dood.

Duran Duran introduceert  in ‘The Wild Boys’ jongens die zo uit de roman van Burroughs weggelopen lijken:

The wild boys are calling
On their way back from the fire
In august moon's surrender to
A dust cloud on the rise
Wild boys fallen far from glory
Reckless and so hungered
On the razors edge you trail
Because there's murder by the roadside
In a sore afraid new world

Al jaren voor Duran Duran liet David Bowie zich door dezelfde roman inspireren. Toen Bowie in de jaren ’70 de outfit en entourage voor zijn alter ego Ziggy Stardust bedacht, modelleerde hij die (onder andere) naar de beschrijving die Burroughs geeft van de Wild Boys, al vormde de bende van Alex uit A Clockwork Orange ook een belangrijke invloed.

Een paar jaar later, in 1975, bracht Patti Smith Horses uit, het album waarmee ze defintief haar naam vestigde. Hierop staat het nummer ‘Land’, bestaande uit drie delen: Horses, Land of Thousand Dances en La mer (de). Het nummer wordt soms ook wel aangeduid als ‘Horses’. De tekst vertoont enkele gelijkenissen met Burroughs’ roman.
 

Patti Smith – Land

The boy was in the hallway drinking a glass of tea
From the other end of the hallway a rhythm was generating
Another boy was sliding up the hallway
He merged perfectly with the hallway,
He merged perfectly, the mirror in the hallway

The boy looked at Johnny, Johnny wanted to run,
But the movie kept moving as planned
The boy took Johnny, he pushed him against the locker,
He drove it in, he drove it home, he drove it deep in Johnny
The boy disappeared, Johnny fell on his knees,
Started crashing his head against the locker,
Started crashing his head against the locker,
Started laughing hysterically

When suddenly Johnny gets the feeling he's being surrounded by
Horses, horses, horses, horses
Coming in in all directions
White shining,…

When suddenly Johnny gets the feeling he's being surrounded by
Horses, horses, horses, horses
Coming in in all directions
White shining, silver studs with their nose in flames,
He saw horses, horses, horses, horses, horses, horses, horses, horses.
Do you know how to pony like bony maroney
Do you know how to twist, well it goes like this, it goes like this
Baby mash potato, do the alligator, do the alligator
And you twist the twister like your baby sister
I want your baby sister, give me your baby sister, dig your baby sister
Rise up on her knees, do the sweet pea, do the sweet pee pee,
Roll down on her back, got to lose control, got to lose control,
Got to lose control and then you take control,
Then you're rolled down on your back and you like it like that,
Like it like that, like it like that, like it like that,
Then you do the watusi, yeah do the watusi

Life is filled with holes, Johnny's laying there, in his sperm coffin
Angel looks down at him and says, “Oh, pretty boy,
Can't you show me nothing but surrender?”
Johnny gets up, takes off his leather jacket,
Taped to his chest there's the answer,
You got pen knives and jack knives and
Switchblades preferred, switchblades preferred
Then he cries, then he screams, saying
Life is full of pain, I'm cruisin' through my brain
And I fill my nose with snow and go Rimbaud,
Go Rimbaud, go Rimbaud,
And go Johnny go, and do the watusi, oh do the watusi

There's a little place, a place called space
It's a pretty little place, it's across the tracks,
Across the tracks and the name of the place is you like it like that,
You like it like that, you like it like that, you like it like that,
And the name of the band is the
Twistelettes, Twistelettes, Twistelettes, Twistelettes,
Twistelettes, Twistelettes, Twistelettes, Twistelettes

Baby calm down, better calm down,
On the night, in the eye of the forest
There's a mare black and shining with yellow hair,
I put my fingers through her silken hair and found a stair,
I didn't waste time, I just walked right up and saw that
Up there, there is a sea
Up there, there is a sea
Up there, there is a sea
The sea's the possibility
There is no land but the land (Up there is just a sea of possibilities)
There is no sea but the sea (Up there is a wall of possibilities)
There is no keeper of the key (Up there there are several walls of possibilities)
Except for one who seizes possibilities, one who seizes possibilities. (Up there)
I seize the first possibility, is the sea around me
I was standing there with my legs spread like a sailor
I felt his hand on my knee (On the screen)
And I looked at Johnny and handed him a branch of cold flame (In the heart of man)
The waves were coming in like Arabian stallions
Gradually lapping into sea horses
He picked up the blade and he pressed it against his smooth throat (The spoon)
And let it deep in (The veins)
Dip in to the sea, to the sea of possibilities (It started hardening)
Dip in to the sea, to the sea of possibilities

I put my hand inside his cranium, oh we had such a brainiac-amour
But no more, no more, I gotta move from my mind to the area
(Go Rimbaud, go Rimbaud, go Rimbaud)
And go Johnny go and do the watusi,
Yeah do the watusi, do the watusi
Shined open, coiled snakes white and shiny twirling and encircling
Our lives are now entwined, we will fall yes we're together twining
Your nerves, your mane of the black shining horse
And my fingers all entwined in your silky hair,
I could feel it, it was the hair going through my fingers,
The hairs were like wires going through my body
I, I that's how I
That's how I
I died (At that Tower of Babel they knew what they were after)
(They knew what they were after)
(Everything on the current) Moved up
I tried to stop it, but it was too warm, too unbelievably smooth,
Like playing in the sea, in the sea of possibility, the possibility
Was a blade, a shiny blade, I hold the key to the sea of possibilities
There's no land, but the land

Looked at my hands, and there's a red stream
That went streaming through the sands like fingers,
Like arteries, like fingers
He lay, pressing it against his throat (Your eyes)
He opened his throat (Your eyes)
His vocal chords started shooting like (of a horse) mad pituitary glands
The scream he made (and my heart) was so high (my heart) pitched that nobody heard,
No one heard that cry,
No one heard (Johnny) the butterfly flapping in his throat,
Nobody heard, he was on that bed, it was like a sea of jelly,
And so he seized the first (His vocal chords shot up)
It was a black tube, he felt himself disintegrate (There is nothing happening at all)
And go inside the black tube, so when he looked out into the steep
Saw this sweet young thing (Fender one)
Humping on the parking meter, leaning on the parking meter

In the sheets
There was a man
Dancing around
To the simple
Rock & roll
Song

Noemde ik The Wild Boys hierboven een hallucinante reis langs geweld, seks, drugs en dood, Smiths songtekst voldoet minstens evenzeer aan die beschrijving. De tekst zou volgens Smith gebaseerd zijn op haar eerste ervaringen met hallucinogene drugs.

Het nummer begint met de introductie van twee jongen. De ene luistert naar de naam Johnny, een van de personages uit The Wild Boys. Die ontmoet een andere jongen, waarbij hij het op een lopen wil zetten. Maar ‘the movie kept moving as planned’. Het gaat hier dus om een film. Die gaat verder met een confrontatie tussen de twee jongens, waarbij Johnny tegen een locker aan wordt geduwd door de andere jongen van wie de naam onbekend blijft. ‘He drove it in’ is voor meerdere interpretaties vatbaar. Gaat het hier om een mes, een penis of wellicht een heroïnespuit? ‘Horses’ en zeker ‘white horses’ verwijzen in Burroughs’ proza vaak naar heroïne. Misschien blijft het opzettelijk vaag, want ook in de rest van de tekst spelen zowel seksuele connotaties als duidelijke verwijzingen naar drugsgebruik én de suggestie van geweld een rol. Net als in The Wild Boys trouwens.

‘Go Rimbaud’ verwijst uiteraard naar de Franse dichter Rimbaud. Wat de uitdrukking ‘to go Rimbaud’ precies te betekenen heeft is niet meteen duidelijk, maar het is in het kader van dit nummer misschien goed om te weten dat Rimbaud een nogal stormachtige relatie had met de dichter Verlaine, die ooit tijdens een ruzie met een pistool op hem schoot. Iets soortgelijks deed Burroughs trouwens, die in 1951 zijn eigen vrouw doodschoot, al was dat niet tijdens een ruzie, maar in een dronken bui, of waarschijnlijker, onder invloed van drugs. Burroughs wilde Willem Tell nadoen door een glas dat zij op haar hoofd hield aan gruzelementen te schieten. Hij miste. ‘Go Rimbaud’ zou kunnen duiden op het botvieren van zijn lust maar ook op het botvieren van zijn agressie.

De Johnny die in The Wild Boys op verschillende plekken opduikt wordt bijna steeds in verband gebracht met seksscènes. Het negende hoofdstuk, A Silver Smile,  begint als volgt:

Tonight Reggie and I had dinner with the Great Slastobitch and he expounded the new look in blue movies. ‘The movies must first be written if we are to have living characters. A writer may find it difficult to make the reader see a scene clearly and it would seem easier to show pictures. No. The scene must be written before it is filmed. The new look in blue movies stresses story and character. This is the space age and sex movies must express the longing to escape from flesh through sex. The way out is the way through.’ He switches on a projector. ‘The scene where Johnny has crabs and Mark makes him undress… […]’

De scène waar het hier over gaat, waarin Mark Johnny inspecteert op luizen, wordt even verderop uitgebreid beschreven. De inspectie mondt uit in een homo-erotische stoeipartij die in expliciete termen geschetst wordt, een schets die bovendien ook nog eens afgewisseld wordt met beschrijvingen van andere seksscènes. Verschillende regels uit de tekst van Patti Smith lijken in de verte op passages uit het boek. In het boek komen we bijvoorbeeld deze zinsneden tegen: ‘Spread your legs apart’, ‘Like that, Johnny?’ en ‘Your pecker’s getting hard’. Ook de verwijzingen naar drugs doen Burroughsiaans aan. Toch zijn er eigenlijk maar weinig letterlijke citaten te vinden.

De tekst van Smith is niet zo zeer gebaseerd op dit boek, of op een specifiek deel van het boek. Wel is haar tekst er overduidelijk door geïnspireerd. Qua setting, taalgebruik en onsamenhangendheid sluit het nummer naadloos aan bij de stijl van het boek. De chaotische trip die Patti Smith beschrijft, waarin seks en drugs en dood met elkaar verknoopt raken, lijkt op de trip die Burroughs zijn lezers laat maken.

Net als Iggy Pop vorige week is het vooral de sfeer van bandeloosheid en obsceniteit van het boek die wordt opgeroepen. In het laatste deel van het nummer is het echter steeds moeilijker uit te maken of het nog gaat om een trip. Verwijzingen naar drugsgebruik en verwijzingen naar zelfmoord zijn steeds moeilijker van elkaar te onderscheiden. Waar Iggy vorige week nog eindigde met ‘lust for life’, oftewel met Eros (levensdrift), lijkt de trip van Johnny hier te eindigen in Thanatos: doodsdrift.