#unteilbar
In 2010 publiceerde de inmiddels overleden schrijver en diplomaat Stéphane Hessel zijn essay Neem het niet! waarin hij zijn medemens verontwaardiging toewenste. ‘Als u verontwaardigd bent over iets, […] dan wordt u strijdvaardig, sterk en geëngageerd.’ Hessel werd in 1917 in Berlijn geboren, maar vluchtte al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Parijs waar hij de Franse nationaliteit kreeg. Hij overleefde Buchenwald en zette zich zijn leven lang in voor mensenrechten.
Afgelopen zaterdag waarde Hessels geest door zijn geboortestad. Zowel landelijke als lokale organisaties hadden onder de noemer #unteilbar tot een demonstratie ‘für Solidarität statt Ausgrenzung’ opgeroepen. De initiatiefnemers, die van tevoren op 40.000 deelnemers hoopten, maakten aan het begin van de avond bekend dat ruim 240.000 mensen uit heel Duitsland aan hun oproep gehoor hadden gegeven. En daarmee is #unteilbar een van de grootste demonstraties van de afgelopen jaren.
Ik vond het indrukwekkend om bij de Siegessäule tussen al die mensen te staan en het verbaasde me dat er van zo’n grote massa geen enkele dreiging uitging. Sterker nog, de demo ademde de sfeer van een festival. De een voelde zich gesteund door de aanwezigheid van de ander, tot ieders opluchting verbleekten de verschillen in leeftijd, geslacht, achtergrond – verschillen die door media en politiek graag ingezet worden om groepen tegen elkaar uit te spelen – bij de gedeelde zorgen.
'Het verbaasde me dat er van zo’n grote massa geen enkele dreiging uitging. Sterker nog, de demo ademde de sfeer van een festival'
En #unteilbar heeft die zorgen verlicht. Als 240.000 mensen zich verzetten tegen de afbraak van sociale voorzieningen, klimaatverandering, de groeiende aantasting van privacy, het door de AfD aangewakkerde rechtsextremisme en de inhumane, Europese vluchtelingenpolitiek, dan voelen die situaties plotseling minder uitzichtloos.
Hoewel verschillende politici de demonstratie steunden, was het protest uitdrukkelijk niet aan een politieke partij verbonden. De Zivilgesellschaft was aan het woord en het is te hopen dat linkse partijen geluisterd hebben en hun onderlinge strijd staken om de handen ineen te slaan. De eisen zijn redelijk, of, zoals een demonstrant het treffend omschreef: Wir demonstrieren für Selbstverständlichkeiten. (Wij demonsteren voor vanzelfsprekendheden.)
Karolien Berkvens debuteerde met het Het uur van Zimmerman en recentelijk verscheen haar tweede roman, Zoon van Berlijn: een groots en ambitieus boek over onze tijd.
