Ik heb geleefd #5. Paula (55): 'Wonen in Bhutan en Nepal was één groot avontuur'

"Ik ben zo blij dat we dit huis gevonden hebben", zegt Paula Kleinheerenbrink (54). Eerst woonde ze met haar vriend in een aangeharkte slaapwijk waar weinig te beleven viel, nu zitten ze vlakbij het centrum van Nijmegen. Afgelopen zomer verhuisden ze. Diezelfde zomer hoorde ze dat ze nog maar een paar maanden te leven heeft. 

Was ze met de kennis van nu niet liever in haar oude huis gebleven? "Oh nee! Het was daar zo sáái. Ik ben blij dat we dit nog samen kunnen inrichten, samen de wijk kunnen verkennen."

Bhutan

Kleinheerenbrink houdt niet van saai. Zeven jaar woonde ze in Bhutan, vijf jaar in Nepal. "Het was één groot avontuur", zegt ze. 27 jaar en zwanger was ze, toen ze in Azië neerstreek. "We hadden geen ramen en geen elektriciteit." De mannen droegen rokken. De vrouwen prezen haar dat ze twee kinderen van dezelfde partner had. Vonden ze héél knap. 

De samenleving waarin ze terechtkwam, verschilde in alles van de Nederlandse. "Vergeleken met Bhutan is Nederland zo preuts. De vrouwen hadden openlijk vriendjes, mannen en vrouwen waren in dat opzicht veel gelijkwaardiger."

Niet dat ze Bhutan idealiseert. Zeker niet. Er was armoede en onderdrukking. "Bhutan staat te boek als het gelukkigste land ter wereld. Nou, het was toen de grootste dictatuur die je je kon voorstellen." Maar toch. Het mooie van wonen in een ander land is dat je alle vooroordelen overboord moet kieperen. Als je er niet blanco ingaat, red je het niet, weet Kleinheerenbrink uit ervaring. 

Het is een les die de docent uit Tilburg meegeeft aan haar studenten bij de opleiding creatieve therapie. "Kijk open naar mensen, kijk wat bij iemand past. Mijn studenten komen terecht in de psychiatrie, de jeugdzorg of het speciaal onderwijs. Protocollen zijn juist op die plekken funest."

Wereldreis

Nog een gratis tip van juf Paula: ga op wereldreis. Het is dé manier om te onderzoeken wat je zelf wilt. Maar - juf Paula kijkt nu streng - boek die reis pas ná je afstuderen. Een diploma is nu eenmaal belangrijk, ongeacht wat je er precies mee gaat doen. 
In augustus moest ze stoppen met werken bij de hogeschool. De kanker die tijdens een bevolkingsonderzoek in haar borst werd aangetroffen, was na vier jaar gearriveerd in haar hersenen. "Op vakantie kreeg ik hoofdpijn en ik voelde meteen dat het foute boel was." Het bericht dat ze was uitbehandeld, kwam niet als een mokerslag. Al twee keer eerder had ze een soort doodaanzegging gehad. "Ik leef al vier jaar in extra tijd. Heel bewust heb ik met mijn dochter onlangs een schildercursus in Utrecht gevolgd. En met mijn zoon in Eindhoven ga ik elke twee weken eten. Ik ga dan naar hun toe, want ik heb de tijd. Zij zijn net begonnen aan een baan."

Ze heeft het altijd raar gevonden dat mensen zo weinig tijd doorbrengen met hun kinderen. Toen ze met haar ex-man in Azië woonde - hij zat in de landbouw - schoolde ze zich om tot freelance fotograaf en videomaker. Zo kon ze zelf haar dagen indelen.

Nieuwe plannen

Wat ze hoopt, is dat haar kinderen en haar huidige man, die deels in Zwitserland werkt, doorgaan met hun leven. Dat ze nieuwe plannen maken. "Ook nu ik ziek ben. Het klinkt misschien geforceerd, maar weet je: ik ben het middelpunt van het doodgaan, het centrum. Ik voel wat er met mij gebeurt. Zij niet, zij moeten toekijken en steeds maar dingen vragen als ‘heb je alweer hoofdpijn’? Nee, ik heb geen hoofdpijn. Als ik iets voel, zeg ik dat. Buiten de ziekte staan, lijkt me veel vermoeiender. Natuurlijk heb ik het moeilijk als zij verdrietig zijn. Maar ik vind het zelf niet moeilijk om dood te gaan. Tenminste, tot nu toe niet."

De ziekte heeft haar veranderd. Vroeger las ze elke dag de krant, maar daar ziet ze het nut niet meer van in. "Waarom zou ik moeten weten waar ter wereld een ramp is gebeurd? Het is heel erg voor die mensen, maar ik hoef niet meer op de hoogte te zijn. Het creëert alleen maar angst."

Flauwekuldingen heeft ze uit haar leven gebannen. En als ze een gesprek voert met iemand - ze wandelt graag met vrienden - gaat het nooit over het weer. Alleen essentiële dingen doen er nog toe. "Wat vind je belangrijk? Wat wil je met je leven? Soms hoor ik mensen zeggen dat je herinneringen moet maken als je ongeneeslijk ziek bent. Dat vind ik zo stom. Als je nu nog herinneringen moet maken, ben je gewoon te laat! Dat had je heel je leven moeten doen."