Ik heb geleefd #9. Fia (66) wordt niet meer beter: Mensen zeggen de stomste dingen
Hoe oud hondje Mira is geworden, weet Fia Gaillard (66) niet precies. Mira kwam uit Griekenland, daar leefde ze in een container op de parkeerplaats van de Lidl. 'Op een gegeven moment waren we samen ziek, gingen we samen dood', vertelt Fia. 'Maar zij ging eerder.'
Vijf jaar woonde de zwerfhond bij haar en haar man in Tilburg. In het begin ging het voor geen meter. Thuis was Mira een schat, maar zodra er andere honden in de buurt waren, beet ze van zich af. Toen het beest een hap uit haar echtgenoot nam, was de maat vol. Misschien was een spuitje het beste, dacht de Brabantse. Als laatste strohalm bezocht ze een soort hondenfluisteraar. Die begreep de hond en leerde Fia hoe ze met haar om moest gaan.
Uiteindelijk kreeg Mira dit jaar toch een spuitje, maar niet omdat ze vals was. Mira zat onder de tumoren. De dierenarts kwam aan huis. 'We hebben nog even haar mooie oortjes geaaid en "dag lieve meid" gezegd. Toen ging ze met de dierenarts mee het busje in. Dood.'
Fia Gaillard hoopt dat het bij haar ook zo gaat. Dat ze sterft op het moment dat het klaar is. En dat iedereen dan het gevoel heeft dat het goed is.
Mensenfluisteraar
Inmiddels is ze zelf een soort hondenfluisteraar, maar dan voor haar eigen soort. Ze leert mensen hoe ze zich moeten gedragen als er een kankerpatiënt voor ze staat. 'Er is zo veel ongemak. Sommigen beginnen meteen over hun tante Joke die ook kanker had en op een gruwelijke manier aan haar eind kwam.'
Om die pijnlijke momenten te voorkomen, trekt Fia bij een ontmoeting eerst tien minuten uit om de stress bij haar gesprekspartner weg te nemen. 'Anders hebben we er allebei niks aan.' Mensen zeggen de stomste dingen, vindt Fia. Dat ze voldoende vitamine B moet slikken. Of "beterschap", bij wijze van afscheid. 'Ik zeg dan weleens venijnig: "Is goed joh, we sturen nog wel een kaart." Maar dat grapje hebben ze meestal niet door.'
Gewicht
Fia wordt niet meer beter. Op scans zie je dat haar skelet gevlekt is als een tijgervel. Soms zweeft ze van de morfine, de botkanker is erg pijnlijk. Maar omdat ze nog helder wil kunnen functioneren, probeert ze de dosis zo laag mogelijk te houden en doet ze vrijwilligerswerk. 'Ik wil niet op de bank blijven zitten tot ik 36 kilo weeg.'
Haar gewicht schommelt nu nog rond de 90 kilo. Dat leidt ook weer tot ongemakkelijke situaties. Mensen die zeggen dat ze er hartstikke goed uitziet. 'Ze verwachten bij een kankerpatiënt een Biafra-look. Ik krijg dan het gevoel dat ik moet bewijzen hoe ziek ik wel niet ben.'
Fia haast zich te zeggen dat de mensen het heus niet slecht bedoelen, ze schieten gewoon in de paniek. 'Ik vertel vlug wat er met me is, masseer het gesprek en vraag of er iets is wat ze willen weten. Dat haalt de kou uit de lucht.'
Geloof
Vroeger wist de hele straat het als op nummer 23 iemand lag dood te gaan. Zodra de pastoor het huis binnenging, snelden de buren naar buiten om volgens traditie kippensoep te brengen. 'Mensen wisten hoe ze zich moesten gedragen.'
Fia komt uit een grote Brabantse familie, veel tantes zijn al overleden. Familieleden overlegden met elkaar wie wanneer zou waken. Hoewel ze zelf niet in God gelooft, vindt de Tilburgse het zonde dat met het weglekken van het geloof uit de samenleving ook de rituelen zijn verdwenen. 'We zijn niet meer gewend met de dood om te gaan, we zijn onze handvatten kwijt.' Gevolg: vermijdingsgedrag en gestamel op straat.
We doen zo ingewikkeld allemaal. Dezelfde emotionele spanning die het woord kanker oproept, kleeft in ons land ook aan homoseksualiteit of huidskleur
Lachen
Als haar energie het toelaat, geeft ze gastlessen op het ROC. Laat ze zien dat de patiënt gewoon een mens is en dat leerlingen haar alles kunnen vragen. Fia koestert die uurtjes, waarin altijd veel wordt gelachen. Tot ze vorig jaar ziek werd, werkte ze als ploegleider in een fabriek van Bosch. Ze was dol op het oplossen van communicatieproblemen.
'We doen zo ingewikkeld allemaal. Dezelfde emotionele spanning die het woord kanker oproept, kleeft in ons land ook aan homoseksualiteit of huidskleur. Waarom zo krampachtig, denk ik dan. Waarom kunnen we niet gewoon vragen: "Jij bent dus homo, hoe is dat nou?" Of: "Vertel eens over jouw kanker."'
Wees eerlijk, praat met elkaar en zeg wat je in elkaar waardeert. Dat is Fia’s boodschap voor de achterblijvers. En ook: lach erom!
Over de parallel met haar zieke zwerfhond Mira maakte ze het boekje Mijn hond en ik gaan dood. ‘Ik ben gelukkig’, schrijft ze in het voorwoord. ‘Deze maanden hebben me lucht gegeven, lucht waarin mijn hart kon leren wat ik nog te leren had.’
Wil jij ook jouw verhaal vertellen? Mail naar annemarie@persgroep.nl
