Ik heb geleefd #15. Zieke Averil (54) mag van zichzelf pas sterven als de kinderen groot zijn

Wanneer kun je als moeder met een gerust hart doodgaan? Je kinderen zouden tenminste gesetteld moeten zijn, vindt Averil Verkaik (54). Zelfstandig wonen, voor zichzelf kunnen zorgen. Dat laatste wordt lastig voor haar oudste. Zoon Daan heeft een progressieve spierziekte en zit in een rolstoel. Zijn hersenen doen het prima (5 vwo), maar voor zijn verzorging is hij afhankelijk. Daan was een van de hoofdrolspelers in de vierdelige VPRO-documentaireserie Stuk, over het reilen en zeilen in een revalidatiecentrum in Wijk aan Zee, uitgezonden in januari en februari. Hij was de 17-jarige met het onverwoestbare optimisme, met de humor, met de toffe vrienden, met de acteerambities. Hij was te gast bij De Wereld Draait Door. Presentator Matthijs van Nieuwkerk noemde de serie ‘een juweel’. In de laatste uitzending zoomde de camera even in op het gezin: moeder Averil met haar twee kinderen aan tafel. ‘Voor Daan en Zilver was het een nieuwe klap, in een keten van klappen’, zei de voice-over. Subtiel werd gemeld dat Averil ernstig ziek is.

Ongepland
Op tafel in Heiloo ligt deze ochtend een briefje met aantekeningen. ,,Ik heb ons gesprek niet zo goed voor kunnen bereiden als ik wilde.’’ De kinderen - behalve Daan dus ook dochter Zilver van 14 - zijn allebei grieperig.

Al heel lang laat haar bestaan zich niet plannen. Het begon met een scheiding in 2008, vervolgens een bijna-faillissement en toen die pijn in haar zij. ,,Het was maart 2017. Ik had net een ouder-kindtoernooi getennist met mijn dochter. Ik had het benauwd, de pijn voelde alsof ik een spier had verrekt. Tot ik ’s avonds niet meer uit de bank kon komen. Ik gilde het uit.’’
 

Ziekenhuis
Ze belandde bij de huisarts. In het ziekenhuis. Een dokter wees een zwarte plek aan op een foto van haar longen. Een longembolie? ,,Het kon ook een bacterie zijn. We waren net op vakantie geweest in Gambia. Een bacterie leek me waarschijnlijk.’’

Het bleek kanker. Met uitzaaiingen. Na de paniek kwam binnen een paar weken de opluchting: Averil had een bepaalde genetische afwijking waardoor ze in aanmerking kwam voor een behandeling die haar leven met een jaar of vier à zeven kon rekken. Ze rekende: dan waren haar kinderen volwassen, of in de buurt daarvan.
 

Daan
Daan wil graag op zichzelf wonen. Averil ziet hem het liefst in een Fokuswoning, een huis waar je met je rolstoel in kan en waar een verzorger opduikt na een druk op de knop. Maar hij wil niet tussen de gehandicapten zitten. ,,Ik kan toch alles?’’ zegt hij steeds. Ze vindt het bijzonder hoe hij ermee omgaat. Maar zij is zijn moeder, zij denkt verder.

Daan werd in februari 2018 geopereerd aan een scoliose, een verkromming van de wervelkolom. Vanwege zijn progressieve spierziekte liep hij altijd al wiebelig, maar het idee was dat hij profijt zou hebben van de operatie. Het pakte anders uit: hij liep een dwarslaesie op. Vijf maanden verbleef hij in het revalidatiecentrum. Hij moest opnieuw leren functioneren met een half verlamd lijf. Met haar ging het redelijk. Tot ze in november in een winkel een broek wilde pakken, maar haar hand dienst weigerde. In het ziekenhuis vonden ze tumoren in haar hoofd. ,,Ik moest aan zware medicijnen en werd bestraald. Ik voelde me een zombie, kon niks meer.’’
 

Nesteldrang
Vrienden maakten een schema: elke dag zou er iemand komen helpen. ,,Een vriendin heeft hier de muur geschilderd, terwijl ik toekeek. Toen de slaapkamer.’’ Waarom? Averil had een soort nesteldrang, net als toen ze zwanger was. Ze wilde orde scheppen. Voorbereid zijn. ,,Ik dacht ook: als ik dan straks weken lig dood te gaan, heb ik tenminste een leuke kamer.’’
 

Rust
Noodgedwongen kwam ze tot rust. En op een vreemde manier vond ze het heerlijk. Eindelijk een windstilte, in die storm van stress. Ze is vastbesloten haar leven anders in te richten, meer uit handen te geven. In de woonkamer hangen schilderijen van haarzelf. Averil is grafisch vormgever. Schilderen, dat is wat ze wil. Of verder gaan met de promotie van het product dat ze samen met twee anderen ontwierp: de Uribag, een innovatieve plaszak voor als je nodig moet, maar nergens een wc is.

Sinds een paar weken voelt ze zich weer wat beter. In maart krijgt ze nieuwe uitslagen. Spontaan boekte ze een trip naar Madrid, met haar kinderen en haar vriend. Heerlijk. New York en Boedapest had ze de afgelopen jaren moeten cancellen. Dit weekeinde treedt Daan op met zijn theatergroep ZwartGat. Vandaag en morgen in Artiance te Alkmaar, 16 maart in het Amsterdamse Betty Asfalt complex. Trots overhandigt ze een flyer. ,,Kom je ook?’’
 

Wil jij ook jouw verhaal vertellen? Mail naar annemarie@persgroep.nl