Ondergronds toilet (Jeroen Blankert)
In het kader van de heropening kan iedereen vanaf vrijdag een week lang gratis gebruikmaken van de gerenoveerde ondergrondse toiletten op de Grote Markt. De renovatie van het in 1926 geopende openbare toilet ging afgelopen oktober van start. Voor een deel zijn oude elementen in ere hersteld, maar van binnen is de voorziening volledig aangepast aan de moderne standaard.
*
Ja, dat hebben ze dan weer in Groningen: een prachtig ondergronds toilet op de Grote Markt. Waarom hebben wij dat niet, hier in Amsterdam? We hebben natuurlijk ook geen grote markt maar wel iets wat er op lijkt. Het gehele complex - we kunnen wel van een toiletcomplex spreken: er is zijn afdelingen voor heren en voor dames, maar ook een keukentje, een gangetje en een hal - is dus in de stijl van de Amsterdamse school uitgevoerd, met prachtige blokken natuursteen en fraaie smeedijzeren krullen. De stijl van de Amsterdamse school hebben we hier natuurlijk genoeg. Zo'n toiletgebeuren zou hier zeker niet uit de toon vallen. De toiletjuffrouwen zijn er ook zeer verguld mee. Ze prijzen de smaakvolle, moderne zwevende toiletpotten en automatische kranen. 'Kijk, deze gaat vanzelf aan. En weer uit!'
En alles is even goed schoon te houden. Ook niet onbelangrijk bij een openbaar toilet. Die hebben wel eens de neiging een beetje vies te worden. Maar de juffrouwen maken zich geen zorgen. Waarom zijn het eigenlijk altijd alleen toiletjuffrouwen?
In het filmpje komen drie dames aan het woord. Alledrie zijn ze heel blij, maar het zijn wel dames. Er komt geen heer aan te pas. Komt dat doordat er geen geschikte naam voor de functie is als een man 'm zou vervullen?
Toiletman, toiletheer. Een juffrouw was ooit de benaming voor een ongetrouwde vrouw. Zo'n term is er niet voor mannen. Jongeheer, suggereert wikipedia, maar ja, toiletjongeheer klinkt juist op een een openbare plasgelegenheid een beetje dubieus. 'Goedemiddag, ik ben uw openbaretoiletjongeheer.' Nee, dat geeft geen pas. Toch zouden wij vast ook een mooi openbaar Amsterdamse school-toilet op de Dam willen. Met of zonder mannelijke toiletjuffrouw.