Sarah Sluimers quarantainelogboek: Als nabestaande moet je de troost van de groep nu even missen
Ome Henk is dood. Gestorven aan ouderdom. Henk is de broer van mijn schoonvader Adri. Ze komen uit een Brabantse familie. Henk woonde in Loosbroek, maar zat de laatste maanden van zijn leven in een verzorgingstehuis. Adri woont in Den Bosch, blijft binnen, leest boeken en mist zijn kleinkinderen.
Adri kan niet naar de begrafenis van Henk. Hij heeft wel afscheid kunnen nemen. Henk lag opgebaard in een bijgebouw van de boerderij van zijn zoon. Adri ging via de achteringang naar binnen, is even bij zijn broer geweest en is daarna zonder verder iemand te zien weer naar huis gegaan. Van zijn eigen, bezorgde zonen mocht Adri Henk geen laatste kruisje geven.
Vandaag wordt Henk begraven. Alleen zijn kinderen en kleinkinderen zijn erbij. De stoet rijdt om, langs het ouderlijk huis van Adri en Henk. Adri zal daar staan om nog een laatste keer te zwaaien.
SCHONER EN LEGER
Soms stellen we elkaar gerust: deze ziekte is mild, kinderen en jonge mensen worden gespaard. We gebruiken met serieuze gezichten woorden als ‘oversterfte’ en af en toe durven we hardop te fantaseren over een wereld die schoner en leger is, wacht maar, moedertje natuur redt zichzelf.
Ik probeer me voor te stellen hoe mijn ene zoon zijn broer na een lang leven niet naar zijn graf kan brengen. Ik probeer me voor te stellen hoe het is om een rouwkaart te schrijven over je eigen vader, waarin je moet vertellen dat op een ander moment, in een andere tijd, je pas samen om zijn dood kan huilen.
‘We zullen de richtlijnen bewaken.’
GEEN BIJZAAK
Bij jonge mensen die sterven is er sprake van een rauw verdriet dat maakt dat geen gezamenlijk afscheid onverteerbaar is.
Bij oude mensen ligt dat vaak net iets anders. Maar de universele fantasie omringd door je geliefden te sterven en door de gemeenschap met gepaste eer naar je graf gebracht te worden, is doorboord. De geruststellende beloning voor een lang leven waarin je zorgt, liefhebt, werkt, blijft uit.
Als nabestaande moet je de troost van de groep nu even missen.
Dat is geen bijzaak in deze crisis. Dat is een trauma voor onze samenleving.
