Verkiezingen

In het geboortehuis te Paramaribo van de vrouw met wie ik afgelopen maand Suriname had moeten bezoeken, werd in de jaren vijftig de onafhankelijk van Suriname bekokstoofd door haar vader en neef. Aan de keukentafel, stel ik me voor, terwijl zij aan hun voeten speelde. De ondergang kan op een straathoek beginnen, met één schot, dus waarom de revolutie niet aan een keukentafel? Jaren daarna kwam de onafhankelijkheid niet meer als een verrassing. Haar neef, Henck Arron, werd in 1975 de eerste premier van Republiek Suriname en de vrouw verhuisde naar Amsterdam. 

Vijf jaar later vond er een coup plaats onder leiding van Desi Bouterse en verdween Arron in de gevangenis, om weer vrijgelaten te worden en huisarrest te krijgen. Nog eens twintig jaar later ontving Arron de hoogste Surinaamse onderscheiding. Het verschil tussen dat wat goed, slecht, corrupt of heilig is, lijkt in Suriname van een afstand nog troebeler dan elders.

Deze week vonden er verkiezingen plaats in Suriname. Ik zou haar ouderlijk huis bezoeken en samen zouden we de sentimenten van de lokale bevolking proeven om zo hopelijk een beeld in reportages te schetsen. Als schrijver ben je vaak gedoemd om cijfers een stem te geven, al het andere is verbeelding. 

De mensen die ik ter voorbereiding van het bezoek aan Suriname sprak verklaarden allen zuchtend dat ze weinig vertrouwen hadden in de toekomst. Een psycholoog uit Zutphen zei: ‘Maar die Bouterse doet ook goede dingen. Alleen, alles wat hij doet gaat ten kosten van een ander.’ Het ene jaar staken de buschauffeurs, tot ze hun salaris krijgen. Vervolgens gaan de verpleegsters staken, enzovoorts. ‘Al het geld dat Bouterse uitgeeft moet geleend worden. Alle processen gaan er traag.’ De psycholoog richtte zich op kleinschalige ontwikkelingshulp: toiletten en verlichting in een schoolgebouw aanleggen leek verstandiger dan het hele onderwijssysteem hervormen. Toen ik vroeg of dat hem niet moedeloos maakte zei hij: ‘Nee hoor, je hebt gelukkig maar weinig nodig om te leven daar. Een T-shirtje, korte broek en bananen pluk je zo van de bomen.’ 

De Surinaamse televisie ging op de vooravond van de verkiezingen nog op zwart. Hopelijk was het een van de laatste stuiptrekkingen van Bouterse. Het stemmen en het tellen van de stembiljetten verliep slordig, maar vervolgens was de onverwachte uitslag wel daar. Wat volgt nu: chaos en dan de revolutie? Bob Dylan zei over zijn geboorteplaats Duluth dat het te koud was om een rebel te zijn. Het lijkt erop dat een revolutie in tropisch klimaat wel mogelijk is. 

De dag na de verkiezingen schreef de vrouw me: ‘We kunnen in november naar Suriname gaan.’ En toen opgewekt: ‘Alleen corona kan ons nog tegenhouden.’