Familie

Gisteren bezocht ik mijn nichtje in haar eerste koophuis. Er moest nog wat verbouwd worden maar het was nu al een plek voor een toekomst, waar je kinderen kunt verwekken en laten opgroeien, en dat was dan ook haar plan. We zaten uren te praten en ik zag Lev Tolstojs waarheid grotendeels verdampen. Zijn roman Anna Karenina opent met de beschouwing dat ieder gelukkig gezin op elkaar lijkt en dat alleen het ongeluk zijn eigen bijzondere karakter heeft.

Toch vroeg ik me ook af wat er na een paar kinderen moest komen. Mijn nichtje zou deze zomer met familie een plaats in Italië bezoeken waar we vroeger als hele familie eens heen gingen. Op elke plek die we zagen wilde ik als kind blijven, maar om nu weer terug te gaan naar het verleden, waar weinig tot niks is veranderd, daar leek het me veel te vroeg voor. Ik leef met het idee dat het ergste nog moet komen, maar ook dat alles nog moet beginnen.

Ze kende me beter dan ik dacht en zei lachend: ‘Jij was altijd al bang. Ben je nog steeds bang voor hangjongeren?’
Betrapt zei ik: ‘Ja, zeker als ze gedronken hebben, levensgevaarlijk, zowel mannen als vrouwen, trouwens. Want hoe moet je je tot een groep verhouden?’
‘Je denkt te veel na over wat er kan gebeuren. Je hoeft niks tegen ze te zeggen, toch? Ik ben niet bang voor mensen.’
‘Jij was vroeger al helemaal niet bang, voor niets, met je zus ging je alleen grote steden in. Ik zie jullie nog zo in een Londense metro verdwijnen.’

Ik had mijn familiebanden verwaarloosd de laatste jaren. Misschien zelfs een zekere afkeer ontwikkeld door de reacties die uit het schrijven over ze voortvloeiden. De een wilde me laten onterven, de ander betichtte me van leugens en verbrak het contact. Liefde moet je al schrijvende nooit verwachten, maar je kunt je wel erg vervreemd voelen van dat wat je dacht te kennen. Maar deze ontmoeting was een verademing. Ik kwam erachter dat je elkaar niet wekelijks hoeft te zien om elkaar niet uit het oog te verliezen en te blijven kennen.

Bij een volgend familiebezoek zal ik voor de verandering, als gedachte-experiment, eens denken aan hoe Anna Karenina eindigt: 'Mijn innerlijke leven heeft zijn vrijheid veroverd en ieder ogenblik van mijn leven zal niet meer, zoals voorheen, doelloos zijn, een speelbal van wat buiten mij omgaat, maar als enig vast omlijnd doel het goede hebben. Want dat ligt in mijn macht: Mijn leven richten op wat goed is.'

Wie niet meer in God gelooft weet gelukkig nooit precies wat het goede is.