Lebowski blikt terug #2: 2020 in lijstjes van Lebowski-auteurs

 

Jan van Mersbergen

De drie belangrijkste lockdowngebeurtenissen in mijn tuin
 

1. De druivenplant die in het voorjaar tijdens de eerste lockdown besloot het gevecht om de schutting met de klimop aan te gaan. De druif schoot opeens uit. Ik hielp hem een beetje, gaf hem ruimte, dat wil zeggen: ik vernietigde de klimop zodra die boven de anderhalve meter kwam. Een uitschieter van zo’n druif bleek in één seizoen, van begin april tot de milde lockdown van oktober, zo’n vier meter te groeien. Ik geleidde zijn nieuwe scheuten door het bovenste deel van de schutting, die hij nu bijna helemaal bedekt, en op een pergola naast de schuur, waar hij komend voorjaar lekker verder mag groeien om voor ons een afdakje te vormen waaronder we in de schaduw kunnen zitten. Druivenblad wordt heel groot, als het de ruimte heeft. Laat dat voor schrijvers een voorbeeld zijn.

2. Het ieniemienieplantje dat opkwam in de pot bovenop de speelgoedkast van mijn jongste zoontje. De grote plant in de pot had vliegjes bij zijn stam, erg kleine vliegjes die verder niet zo veel doen, maar die vervelend zijn. Net als de klimop moesten die vliegjes eraan. Wel besloot ik de plant nog één kans te geven. Ik leegde de pot in de tuin, schudde zo veel mogelijk grond van de wortels en plantte hem met nieuwe grond en potgrond in dezelfde pot. Het haalde niet veel uit, de vliegjes bleven komen, dus de plant ging helemaal de container in, maar naast de plant begon een superklein boompje te groeien, één enkel dapper sprietje, en dat nieuwe plantje zette ik in een klein zinken potje op de inmiddels goedgevulde lockdownwijnkast, en groeit nu lekker door. Het zijn nu drie sprietjes, met blad. Planten zoeken het licht. Iedere ochtend draai ik hem een halve slag. Dan draaien zijn blaadjes, zo groot als dubbeltjes, zich langzaam weer naar het raam waarachter de tuin lonkt.

3. Het koolmeesje dat samen met zijn partner de zware pallet inspecteert die ik een jaar eerder tegen de schuur schroefde, met grote bouten. Die pallet was bedoeld om potjes met plantjes aan te hangen, we kweekten er tomaatjes en wat ik vooral lekker vind: rode pepertjes. Die ochtend in december hupte dat koolmeesje door de pallet. Opeens was het brakke hout een huis geworden. Zijn maatje zocht nog even bij de stronk van de omgezaagde berk waar ik een paar andere palletplankjes op timmerde, waarna het een tafel werd. maar dat was een waardeloze plek. De hangende pallet werd hun koolmezenhuis.

Jan van Mersbergen werkt momenteel niet aan een roman, niet aan een thriller en ook niet aan een carnavalsboek bij Lebowski. 

 

Joost Vandecasteele

Top drie-lijstje van top drie-lijstjes

Op nummer drie

De drie grootste clichés om een mail te beginnen in 2020:

3.  "Hopelijk verkeert jouw gezin in goeie gezondheid."

2. "In deze verwarrende tijden bied ik u een gezonde groet"

1. "Ik hoor jou hoesten tot hier, ma. Blijf thuis"

Op nummer twee

De drie slechtste manieren om afgewezen te worden:

3. "Ik ben plots allergisch geworden voor baardhaar, maar niet scheren aub."

2. "Dit is het antwoordapparaat van Roel, als dit Sonja is, ik lig in een coma. Als dit Sonja niet is, spreek na de piep."

1. "Toen we elkaar leerden kennen, bestond Tinder niet. Dus..."

En op nummer één

De drie beste mislukte voorspellingen door QAnon van 2020:

3. "Tom Hanks maakt schoenen gemaakt van kinderhuid."

2. "John F Kennedy Jr leeft nog en zal de running mate van Trump worden"

1. "Joe Biden is een walk-in, een alien in mensenhuid."

Joost Vandecasteele is schrijver, komiek en scenarist. In 2019 verscheen Wraakengel, de derde roman van Joost Vandecasteele bij Lebowski.

 

Susan Smit

Top 3 mansplainingindicatoren
 

1. Als zij vertelt wat ze weet, zeggen ‘Dat zou kunnen’ / ‘Dat ligt iets complexer, maar dat leg ik je nog wel een keer uit’.

2. Als zij informatie deelt uit de actualiteit, zeggen: ‘Hmm, daar heb ik anders nog niets over gelezen’.

3. Vooruitlopen in musea om de bordjes te lezen en de informatie daarna presenteren als eigen kennis.

Susan Smit publiceerde in het verleden twaalf non-fictieboeken, vier romans, een verhalenbundel en een novelle. Dit jaar verscheen Tropenbruid en momenteel werkt Susan aan een nieuwe roman, De heks van Limbricht, die in 2021 zal verschijnen.

 

Hans Theys

Top drie lijstjes (kunst, literatuur, muziek)
 

1. Louise Bourgeois, Eva Hesse, Tamara Van San, Fran Van Coppenolle, Eva Hesse

2. Virginia Woolf, Ruth Bader Ginsburg, Ayaan Hirsi Ali, Ruth Bader Ginsburg

3. Bessie Smith, Billie Holiday, Amy Winehouse, Cigarettes After Sex, Amy Winehouse

Hans Theys werkt nu aan zijn roman De genade, welke in maart van 2021 zal verschijnen.

 

Erik Brus

Top drie van liedjes die hoop hebben geboden in dit turbulente jaar

 

1. Sticks, Winne en S10 – ‘Ontastbaar’. Drie helden van de Nederlandse hiphop. ‘Ze kijken naar mij. Maar zagen ze me? Wil niet afbreken. Ik wil ontastbaar zijn. Kan geen fuck up zijn.’ 
 

2. Bon Iver – ‘Auatac’. De band rond frontman Justin Vernon, met in het achtergrondkoortje o.a. Bruce Springsteen (!). Electronische folk met door autotune vervormde vocalen, over het belang om in jezelf te blijven geloven. ‘Well, you're up all night. And your head's down low. If you can see your own kite, shed a little light on it.’ 



3. IDLES – ‘A Hymn’. De postpunkband uit Bristol. Een voor hun doen ingetogen liedje, over de behoefte aan liefde die we allemaal hebben. ‘I want to be loved. Everybody does. I find shame cut ribs, real nice. As we change lanes. We made it.’
 


Erik Brus schreef samen met Fred de Vries Gehavende stad – muziek en literatuur in Rotterdam van 1960 tot nu (Lebowski, 2012), en is medesamensteller van het verzamelboek ROTTERDAM (Lebowski, 2012). Verder stelde hij boeken samen over onder anderen Hans Sleutelaar en C.B. Vaandrager.

 

Hans Faber

Top 3 van uitspraken die je niet moet zeggen tegen iemand na een ingrijpende emotionele gebeurtenis (maar wel vaak hoort)

 

1. “Goh, wat erg voor jullie zeg, ik kan me nog herinneren dat mijn vader / moeder / oma / hond / (vul in) overleed, ben ik een tijdlang behoorlijk ondersteboven van geweest. Dat was sowieso een hele turbulente periode voor me, net gescheiden, je kent m’n ex toch, en op het werk ging het ook niet lekker, kreeg ik ook nog die hele ellende erbij, kanker hè, niets meer aan te redden, kon ik er echt niet meer bij hebben. Klapte he-le-maal naar binnen. Gelukkig had ik een hele goede therapeut, heeft me er echt doorheen gesleept. Nu ik het zeg: misschien iets voor jou? Ik heb zijn nummer vast nog wel ergens. En hoe is het met jou?”

2. “Ik snap niet hoe jullie dat doen. Als ie ook maar één vinger had uitgestoken naar mijn dochter / zoon / moeder / (vul in), werd ik helemaal gek. Ik zou die gast godverdomme helemaal kapot steken. Z’n ballen eraf, tegen de muur zetten, doodschieten. Ik ben een rare hoor, kan me niks schelen dat ik daarna de bak inga. Wat is dit ook een kutland hè, die gevangenissen lijken hier verdomme wel hotels. Dat jij zo rustig blijft...”

3.  “Vertel maar niks. Ik kan daar helemaal niet tegen. Dan slaap ik nachten niet. Hypersensitief, hè. Kan d’r ook niks aan doen, alles komt bij mij ongefilterd binnen, alsof ik zelf alles meemaak. Bizar…”

Hans Faber schreef in 2019 Anne bij Lebowski, in 2020 publiceerde hij zijn eerste thriller bij de collega's van The House of Books: De Rus. In maart verschijnt zijn tweede thriller De minister.

 

Pepijn Keppel

Top drie Grüners die mij verdoofd het coronajaar doorgeholpen hebben

 

Twintigtwintig, het jaar dat we van alle ellende een uitvlucht vonden in alcohol. Ik althans, zo nu en dan. Ik werd Grüner Feltliner-fanaat. Vrienden noemen me inmiddels Lil’ Hamersma. Daarom een top drie Grüners die mij verdoofd het coronajaar hebben doorgeholpen.

1. Geyerhof Grüner Veltliner Stockwerk
Rayleigh & Ramsey

De eerste Grüner die ik ooit dronk. Het begon met een glas, eindigde met een magnum.

2. Domäne Wachau Grüner Veltliner Federspiel
Gall & Gall

Misschien wel de lekkerste in dit lijstje, maar prijziger dan de nummer 1. Vandaar de tweede plaats. Doe jezelf een lol en geef die extra euro’s uit.

3. Domäne Wachau Grüner Veltliner
Hema

Na het drinken van een glas van deze Grüner wil je er nog een, en nog een. De tijd lijkt te vliegen. Laat dat nou precies zijn wat we tot de komst van het vaccin kunnen gebruiken.

Pepijn Keppel is onderzoeksjournalist voor Follow the Money en werkt momenteel aan zijn debuut bij Lebowski.

 

Martijn Simons

3 maal goed in 2020

 

1. Marwan Bassiouni                                                                               

Fotograaf Marwan Bassiouni werd bekend met met de serie ‘New Dutch Views’. Ook maakt hij al jaren zogenaamde prayer rug selfies met zijn telefoon. Die plaatst hij op Instagram. Tijdens de eerste lockdown, toen ook alle godshuizen dicht waren (behalve een paar opstandige kerken in de biblebelt), maar ook in de maanden daarna, spreidde hij zijn kleedje steeds vaker uit in de buitenlucht. Het leverde spannende foto’s op. Ik ben fan.

2. Ruut Weissman – De hoofdpersoon

Ik las ergens dat documentairemaker Judith de Leeuw haar film over #metoo-theaterregisseur Ruut Weissman niet als een afrekening had bedoeld, maar hoe kun je anders kijken naar deze tenenkrommende aaneenschakeling van pathetische psychologiserinkjes (‘Ik ben niet ijdel, maar ik heb een intrinsieke drang om te floreren, al was het alleen maar om mijn moeder te laten zien dat ze niet voor niets het kamp heeft overleefd.’ Ik zou zeggen: hoe durf je) en ijdeltuiterij (Tegen een actrice zegt hij: ‘Je had me niet kunnen weerstaan met de crudités die ik toen al maakte, en ook niet met het lekkere kippetje,’ terwijl Ruut Weissman half opgewonden kijkt naar een jeugdportret van… Ruut Weissman.).

Hoe komt het toch dat zulke mannen zo’n gebrek aan zelfinzicht moeiteloos weten te combineren met een oneindige hoeveelheid zelfvertrouwen en borstklopperij? Misschien omdat ze te lang geen weerwoord hebben gehad? Hoe dan ook, bij ons thuis noemen we dit ‘een Frénk-van-der-Lindentje’, naar de absolute grootmeester in het genre. Dit interview met Frénk is inmiddels een klassieker.

3. @tycho.sok

Hij heeft nog niet zo veel volgers, dus laten we daar snel verandering in brengen. Tycho fotografeert (onder andere) Amsterdamse muren waar in vroeger tijden graffiti op te zien was, maar die inmiddels is verdwenen. Hij noemt zijn serie ‘Verdwenen kleuren’ en hij brengt op de plek waar de pieces ooit stonden stickers aan waarop vakjes staan met de kleuren die er vroeger stonden, begeleid door de tekst ‘Hier verdwenen deze kleuren’. Hij plaatst foto’s van vroeger naast foto’s van nu. Beetje ingewikkelde uitleg, ik weet het, ga zelf maar kijken.

PS Hij heeft nog een andere serie. Die heet ‘Druipendkleur’. Verschillende kleuren verf die van een viaduct of een dakrand af zijn gelopen. Ook heel goed.

Dit jaar verscheen van Martijn Simons De Hollandse Droom bij Lebowski. Eerder publiceerde de romans Zomerslaap (2010) en Ik heet Julius (2015). Ook schreef hij voor Vrij Nederland en de Volkskrant. Samen met Casper Vandeputte schreef hij onder het pseudoniem Simon Caspers de roman Destiny (2019).

 

Tim Foncke

Top drie drinkplaatsen in tijden van gesloten cafés

 

1. De Leirekensroute.

Dit fiets- en wandelpad, in sepia tijden was het een spoorweg, loopt van Aalst naar Londerzeel. Ikzelf loop het liefst van Aalst naar nog altijd Aalst. In de Carrefour in de Langestraat koop ik een paar blikken Jupiler die ik meeneem naar mijn vaste bank tussen een weiland en een veld. Ik kijk naar de fietsers en de wandelaars die voorbijkomen, ik neem een slok, af en toe noteer ik iets in m’n Moleskine-schrift. Aldus zie je vaak dezelfde gezichten. Er is een koppel, als zij passeren op de fiets weet ik dat het zondag is. Op hun stuur staat een achteruitkijkspiegel. Ze kijken alsof ze al lang niks meer in het vooruitzicht hebben. Hun bovenkleren hebben dezelfde kleur. De man hangt zijn trui bij voorkeur over zijn schouders, een cape als het dichtste dat hij ooit zal komen bij wegvliegen van zijn vrouw. Toen ze me een keer voorbijreden hoorde ik haar zeggen: ‘Hij zit daar weer met zijn bier.’ De man zweeg.

2. De parking van de Total.

Achter mijn bank op de Leirekensroute loopt een veldweg via welke ik door de Beekstraat, de Borreput, de Affligemdreef en de Kluisdreef naar het Total-tankstation op de Brusselse Steenweg wandel. Ik haal bier en neem plaats aan een picknicktafel op het grasveld achter de parking. Ik kijk naar de mensen die tanken en naar de mannen die hier net als ik een pils komen drinken en naar de auto’s die over de steenweg rijden. Er is een mooi liedje waarin Raymond van het Groenewoud zingt dat er auto’s naar Brussel rijden, maar dat niets nog zin heeft zonder zijn geliefde. Sinds ik samenwoon met mijn geliefde begrijp ik dat. De mensen die ik vanaf de picknicktafel zie, waar ze vandaan komen en waar ze naartoe gaan en wat ze daar gaan doen, het heeft allemaal zin omdat ik straks kan thuiskomen bij haar.

3. Het zwembadpark.

Wanneer ik van het tankstation of van de Leirekensroute terug naar huis wandel, drink ik soms nog iets in het park achter het zwembad. Mijn vaste bank staat aan de rand van een door een wandelpad omzoomd bos dat in de lente van 1988 aangelegd werd door 3700 schoolkinderen die een boompje plantten. Ik was een van hen. Ik was 9 jaar en wilde de tijd vooruitdraaien. Op Intiem, dezelfde plaat waarop hij de zinloosheid zonder haar bezingt, zingt Raymond: ‘Vroeger leek ik op deze plek verloren. Ik wist toen nog niet wat zij me brengen zou.’ Deze elpee, veertien jaarringen in een Groenewoudboom die met de jaren alleen maar gegroeid is, stamt ook uit 1988.

Tim Foncke schreef bij Lebowski God is klein geschapen. Momenteel is hij bezig aan een autobiografie in brieven.

 

Ansuya Spreksel

Drie ongevraagde aanwijzingen om de lockdown anders te benaderen

 

1. U zou kunnen overwegen om net als ondergetekende snel nog een stevige vorm van straat/plein - en andere vormen van mensenvrees te ontwikkelen (niet te verwarren met mensenvlees, al is dat ook zeer angstbevorderend) want dan krijgt een lockdown ineens toch enkele onvoorziene voordelen, het groeiende aanbod van live te streamen concerten en voorstellingen bijvoorbeeld, zoals een soloconcert van Nick Cave, een online editie van Crossing Border of L’autre côté, een choreografie van Sedrig Verwoert voor het Nationaal Ballet.

2. Daarnaast zijn er ook boekverkopers en auteurs die zo sportief waren zelf boekbestellingen rond te brengen. U moet er dus voor waken dat uw mensenvrees niet dusdanig uit de hand gaat lopen dat u niet meer naar de voordeur durft, want dan kunt u op gepaste afstand allerlei literaire helden ontmoeten die de literatuur zo’n warm hart toedragen dat ze weer, wind en virusdeeltjes trotseren om te zorgen dat U uw boeken ontvangt.              

3. Als laatste heeft zo’n vorm van mensenvrees als positief gevolg dat u altijd opgelucht zult zijn als u niet de deur uit hoeft en geen bezoek hoeft te ontvangen. De ideale lockdownomstandigheden dus. De personages uit de aangeschafte boeken zullen bovendien levensechter aanvoelen dan ooit en echte vrienden worden zonder dat ze u last van mensenvrees bezorgen.  

Daarnaast nog een aantal goede podcasts, films en series aangeraden door Ansuya:

- Boeken FM (podcast)
- We are who we are (BBC)
- Euphoria (HBO)
- Sex Education (Netflix)
- A Perfect Normal Family (film)
- Light of My Life (film)
- Leave No Trace (film)
- Lola vers la mer (film)
- Waves (film)
- Matthias et Maxime (film)
- Babyteeth (film)
- The Politician (Netflix)
- Normal People (BBC)
- Little Fires Everywhere (film)

Ansuya Spreksel publiceerde voor het eerst in de verhalenbundel NYX, berichten uit de nacht. Ze werkt op dit moment aan haar debuutroman.

 

*

Benieuwd naar de lijstjes van het Lebowski-team? Lees deze dan hier. Blijf ons ook in 2021 volgen door onze boeken te lezen, te luisteren naar de podcast Lopen met Lebowski en door de columns, verhalen en voorpublicaties te lezen op het Lebowski Blog. Een fijne kerst en een mooie jaarwisseling gewenst!